Nie daj się stresowi! Niezbędnik przed maturą
Zbliża się egzamin dojrzałości. Dla wielu maturzystów to ogromny stres i napięcie. Jak je przekuć w sukces? Jaka strategia najlepiej się sprawdzi w ostatnich dniach nauki? Komentuje dr Joanna Gutral, psycholożka z Uniwersytetu SWPS.
W maju uczniowie ostatnich klas liceów i techników przystąpią do bardzo ważnego egzaminu w swoim życiu - matury. Będą musieli nie tylko wykazać się wiedzą i umiejętnościami, ale także przezwyciężyć stres.
Przygotowaniom do matury towarzyszy długotrwałe napięcie. Stres związany z tego rodzaju egzaminem traktujemy zwykle jako coś wyczerpującego i niepożądanego. Trzeba jednak pamiętać, że nerwy mogą być również źródłem pozytywnej energii. Tylko od nas zależy, w jaki sposób wykorzystamy daną sytuację stresową.
dr Joanna Gutral, psycholożka z Uniwersytetu SWPS
„Dobry” i „zły” stres
Stres to stan napięcia, który pojawia się w trudnych sytuacjach. Nerwy mogą powodować reakcje fizjologiczne takie jak przyspieszone bicie serca, podwyższone ciśnienie, wysoki poziom cukru oraz ucisk w żołądku, a także psychologiczne, np. lęk, panikę czy złość. Co ciekawe, krótkotrwała reakcja na napięcie mobilizuje organizm do aktywności zarówno fizycznej, jak i umysłowej.
Odczuwanie stresu zależy od tego, czy odbieramy go jako wyzwanie, czy przeszkodę. Napięcie może być dobrym źródłem energii, jeśli umiemy przekuć je w siłę, która poprawi naszą koncentrację i zmobilizuje do działania - mówi dr Joanna Gutral.
Korzystny stres, który motywuje nas do życiowej aktywności to tzw. eustres. Podniecenie i napięcie, które wtedy odczuwamy jest przyjemne i sprzyja osiąganiu wyznaczonych celów.
Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy nerwy mogą stać się demobilizujące. Tego rodzaju reakcje pojawiają się przy dużym nasileniu stresu oraz w trudnych sytuacjach, gdy przekraczamy optymalny poziom napięcia. To tzw. dystres czyli stres niekorzystny. Jego skutkiem może być spadek odporności oraz wyczerpanie.
Jak się uczyć bez nerwów?
Osoby, które są podatne na stres, nie powinny koncentrować się na całościowym efekcie końcowym, tylko na poszczególnych zadaniach. W tym celu najlepiej, aby podzieliły sobie przyswajanie wiedzy na mniejsze etapy, a także planowały działania pod kątem poszczególnych egzaminów. Pozwoli to osiągnąć równowagę pomiędzy korzystnym i niekorzystnym napięciem, a jednocześnie utrzymywać mobilizację, aby dobrze wykonać zadania.
Warto także uświadomić sobie, co może być dla nas potencjalnym źródłem stresu i jak możemy go zminimalizować. Niektórzy bardziej denerwują się wystąpieniami publicznymi związanymi z egzaminem ustnym, inni - ogromem pracy przy części pisemnej. Jeżeli obawiamy się egzaminu ustnego, warto przećwiczyć wypowiedź przed rodziną i przyjaciółmi. Jeżeli natomiast denerwujemy się egzaminem pisemnym, powinniśmy rozwiązywać zadania z egzaminów próbnych lub przygotować plan pisania rozprawki.
Ważne jest także, aby zadbać o swój dobrostan i odpoczynek.
Nauka będzie przynosiła lepsze rezultaty, gdy znajdziemy czas na zredukowanie napięcia np. poprzez aktywność fizyczną, przebywanie na świeżym powietrzu czy spotkania z przyjaciółmi. Wbrew pozorom zaplanowany relaks da lepsze rezultaty, niż poświęcenie całości uwagi na przygotowanie do testów. Jeśli z tego zrezygnujemy, nauka stanie się wyczerpująca, co w efekcie będzie skutkowało gorszym przyswajaniem materiału i przełoży się na słabsze wyniki. W takich momentach warto przerwać zajęcia, wykonać ćwiczenia oddechowe, pójść na spacer czy spędzić czas w gronie znajomych - radzi psycholożka dr Joanna Gutral.
Ratunek na egzaminie
Czasem zdarza się, że silny stres paraliżuje nas chwilę przed wejściem na salę egzaminacyjną czy podczas rozwiązywania zadań. W takiej sytuacji może pomóc proste ćwiczenie relaksacyjne “Przypływ - odpływ oceanu”. Wystarczy zamknąć oczy, wraz z wdechem wyobrażać sobie, że fala odpływa, a z wydechem że fala przypływa. Zaledwie 30-60 sekund takich ćwiczeń powinno pozwolić nam wyrównać oddech, opanować panikę i powrócić do trzeźwego myślenia niezbędnego podczas egzaminu.
Mimo wszystkich trudności i stresu, warto zdać sobie sprawę, że matura to realne wyzwanie rozwojowe, które leży w zasięgu naszych możliwości. Wykorzystajmy więc stres jako źródło energii, które zmobilizuje nas do działania i poprawi naszą koncentrację. Powodzenia na egzaminach - podsumowuje ekspertka z Uniwersytetu SWPS.
