Młodzi kontra epidemia otyłości
Jeden na siedmiu piętnastolatków w Europie cierpi na nadwagę lub otyłość. Szacuje się, że na kontynencie europejskim w 2025 roku co piąte dziecko będzie miało nadmierną wagę. Walkę z epidemią otyłości rozpoczęli naukowcy z Uniwersytetu SWPS we współpracy z uczniami liceów. W ramach projektu CO-CREATE wypracowano z młodzieżą nowe rozwiązania, które ułatwią młodym dostęp do wiedzy o zdrowiu i wpłyną na ich nawyki żywieniowe.
To, co jemy i ile się ruszamy, jest najczęściej rezultatem naszych codziennych wyborów. Złe przyzwyczajenia w młodym wieku są czynnikiem sprzyjającym nadwadze i otyłości w dorosłym życiu. Z biegiem lat powodują nadciśnienie, miażdżycę, cukrzycę, zaburzenia oddychania i ogólne obniżenie sprawności fizycznej. Jednocześnie na nasze decyzje żywieniowe wpływa środowisko (fizyczne, społeczne, kulturowe, ekonomiczne i polityczne). CO-CREATE to projekt naukowy, który ma na celu stworzenie kompleksowych rozwiązań politycznych dotyczących systemów żywnościowych, aktywności fizycznej oraz naszego otoczenia, tak aby zdrowe wybory były dla nas łatwiejsze.
Młodzież w akcji
W CO-CREATE psychologowie zdrowia z Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu zaangażowali do pracy nad projektami rozwiązań licealistów ze Świdnicy, Wrocławia i Miejskiej Górki. Młodzi stworzyli 4 projekty, które mają promować wśród nastolatków dobre nawyki i przekonywać do większej aktywności fizycznej oraz zdrowych wyborów żywieniowych. Opracowali pomysły na: pozycjonowanie i znakowanie zdrowej żywności w sklepach wielkopowierzchniowych, food trucki ze zdrową żywnością, zajęcia z dietetykiem w szkołach oraz aplikację mobilną, która zachęca do regularnych treningów.
Pomysły na zmianę polityki prozdrowotnej licealiści przedstawili na Forach Dialogu z udziałem ekspertów, naukowców biznesu i przedstawicieli swoich regionów. Spotkanie było okazją dla młodych ludzi do omówienia i udoskonalenia ich pomysłów dotyczących polityki żywieniowej i aktywności fizycznej z różnymi interesariuszami.
Zaangażowanie i współudział młodych ludzi pozwoli na stworzenie narzędzi, które wspierają zdrowy styl życia. Uzyskana wiedza, nowoczesne sposoby oceny i wdrażania działań – efekty współpracy z młodzieżą – sprawią, że będziemy mogli zaproponować nowe rozwiązania systemowe, w tym polityczne, które będą istotne i atrakcyjne dla młodych ludzi – wyjaśnia prof. Aleksandra Łuszczyńska, psycholog z Uniwersytetu SWPS.
Zdrowe półki
Niska świadomość społeczna, ale również brak regulacji prawnych w zakresie ekspozycji i znakowania produktów w sklepach, przyczyniają się do tego, że częściej wybieramy żywność o składzie, który jest niekorzystny dla zdrowia. Licealiści z I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kasprowicza w Świdnicy sprawdzili, gdzie w marketach znajdują się bio produkty, a gdzie umieszczane są przekąski i wysokokaloryczne batony. Na tej podstawie młodzi opracowali system zmiany prezentacji żywności i oznaczania zdrowych produktów w sklepach. Zaproponowali ograniczenie umieszczania przekąsek przy kasach i konieczność układania zdrowych produktów przy wejściu do sklepu.
Healthy Shelves to polityka, której twórcami jest grupa młodych ludzi. Jej głównym celem jest powstanie „zielonych półek” w stacjonarnych sklepach. Chcemy rozwiązać problem zbyt dużej dostępności produktów, które nie sprzyjają naszemu zdrowiu – tłumaczy Maria Krzyżaniak, uczennica I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kasprowicza w Świdnicy.
W ramach projektu powstały profile na Facebooku oraz Instagramie: Healthy Shelves.
Zaangażowanie i współudział młodych ludzi pozwoli na stworzenie narzędzi, które wspierają zdrowy styl życia. Uzyskana wiedza, nowoczesne sposoby oceny i wdrażania działań – efekty współpracy z młodzieżą – sprawią, że będziemy mogli zaproponować nowe rozwiązania systemowe, w tym polityczne, które będą istotne i atrakcyjne dla młodych ludzi.
prof. Aleksandra Łuszczyńska, psycholog, Uniwersytet SWPS
Lekcje zdrowia
Młodzi ludzie twierdzą, że brakuje wiedzy na temat zdrowego stylu życia, dlatego kolejnym pomysłem młodzieży z I LO w Świdnicy jest organizacja spotkań z dietetykami. Młodzi chcą, żeby do szkół średnich wprowadzone zostały cykliczne zajęcia z udziałem specjalistów w zakresie zdrowego odżywiania. Dzięki temu już na etapie szkolnym młodzież będzie miała większą świadomość na temat tego, czego warto unikać (np. produktów wysokoprzetworzonych) i pozna podstawy dobrych praktyk żywieniowych.
Chcemy wprowadzić do stacjonarnych sklepów więcej ekofirm. Chcemy pokazać, że zdrowe nie oznacza niedobre i bez smaku. Chcemy zachęcić Was do współpracy z nami – mówi młodzież z I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kasprowicza w Świdnicy.
Młodzież nawiązuje do tematyki swojego projektu na Facebooku oraz Instagramie: Fit Fresh & Fast.
Food trucki
Ograniczony dostęp i wysokie ceny zdrowego jedzenia, a także życie w pośpiechu sprawiają, że częściej sięgamy po to, co najbliżej. Często są to posiłki „śmieciowe”. Co zrobić, żebyśmy unikali fast foodów, które dostępne są na każdym kroku? Odpowiedzią są food trucki ze zdrową żywnością. Młodzież z Liceum Ogólnokształcącego im. Polonii Belgijskiej we Wrocławiu zaproponowała specjalne samochody, w których sprzedawane są wyłącznie zdrowe posiłki. Młodzi zaplanowali, że food trucki będą pojawiać się w najbardziej obleganych częściach Wrocławia oraz pod szkołami. Dzięki temu, dostaniemy szybki posiłek, ale taki ze zbilansowanym wartościami odżywczymi. W food truckach znajdziemy zróżnicowane i dostosowane do naszych potrzeb posiłki. Dania będą przygotowywane równie szybko jak fast food, ale składać się będą tylko ze zdrowych produktów, nie będą miały dużej zawartości glukozy, cukrów i tłuszczy.
Cieszę się, że miałam okazję wziąć udział w Forum Dialogu i omówić swój plan „Zdrowsze odżywianie, zdrowsi my”, którego głównym założeniem jest stworzenie sieci food trucków zatrzymujących się w często odwiedzanych przez mieszkańców miasta punktach oraz sprzedających zdrowe, zróżnicowane posiłki – wyjaśnia Zuzanna Burzyńska, uczennica Liceum Ogólnokształcącego im. Polonii Belgijskiej we Wrocławiu.
Na poprawę kondycji
Co motywuje nas do regularnych ćwiczeń? Jak namówić innych do uprawiania sportu? Pomoże nam w tym aplikacja mobilna zaprojektowana przez młodzież z Zespołu Szkół im. Stanisława Mikołajczyka w Miejskiej Górce. Narzędzie na podstawie dziennego rejestru czasu treningów oblicza poziom naszej aktywności i przyznaje nagrody – na przykład rabaty na zdrową żywność. Dzięki panelom informacyjnym aplikacja pokazuje korzyści, jakie płyną z regularnych ćwiczeń.
Biorąc udział w projekcie, chciałyśmy zmotywować młodych ludzi do aktywności fizycznej i zdrowego odżywiania. Mamy nadzieję że pomysły przez nas stworzone pozwolą chociaż w małym stopniu zmniejszyć problem otyłości. Pragniemy pokazać, że istnieje więcej zdrowej żywności, niż nam się wydaje, a ćwiczenia mogą być przyjemnością – mówi młodzież z Zespołu Szkół im. Stanisława Mikołajczyka w Miejskiej Górce.
***
CO-CREATE jest w Polsce prowadzony przez zespół CARE-BEH Centrum Badań Stosowanych nad Zachowaniami Zdrowotnymi i Zdrowiem, działającym na Uniwersytecie SWPS we Wrocławiu. Kierownikiem projektu jest prof. Aleksandra Łuszczyńska, zespół badawczy: dr Anna Banik, dr Monika Boberska, dr Magdalena Kruk, Ewa Kuliś, Zofia Szczuka.
Projekt jest finansowany przez Komisję Europejską w ramach programu „Zrównoważona i bezpieczna żywność”, Horyzont 2020, która przyznała konsorcjum 9,5 mln euro. Nad strategią ograniczenia epidemii otyłości przez pięć lat (2018-2023) będzie współpracować 14 grup badawczych z pięciu krajów Europy, Australii, RPA i USA.
