PrzeSŁUCHANIEprojekt narzędzia do oceny poziomu funkcjonowania dziecka (NOPF)
psycholog, zajmuje się psychologią społeczności, zagadnieniami przemocy szkolnej i prześladowania w grupie rówieśniczej
Badane zjawisko
W Polsce w 2020 roku policja odnotowała 765 408 przestępstw, w tym – przeciwko rodzinie i opiece aż 57 654 (GUS, 2020). Trudno jednak oszacować dokładną liczbę małoletnich, których dotyczyć może udział w czynnościach procesowych w ramach różnych kategorii przestępstw. Pośrednio sytuacja ta pociąga za sobą skutki formalne, czyli udział osób poniżej 15 roku życia w czynnościach procesowych, jakimi są przesłuchania. Jako naukowcy dostrzegamy zaskakujący brak praktycznych narzędzi usprawniających przesłuchiwanie małoletnich, zwłaszcza w odniesieniu do osób prowadzących czynności, które nie mają wykształcenia psychologicznego. Jednocześnie warto wspomnieć, że metody prowadzenia przesłuchania w Polsce i na świecie nie są jednolite. Przykładowo metaanaliza Meissnera i współpracowników (2017) wskazała aż sześć głównych typów przesłuchiwania w Stanach Zjednoczonych, z czego każdy z typów posiada od 8 do 17 technik. W Polsce osoby poniżej 15 r.ż. należą do jednej kategorii świadków szczególnych i na ogół przesłuchiwane są w obecności psychologa. Zdarzają się jednak sytuacje, w których przesłuchanie prowadzi jedynie funkcjonariusz. Chcemy zwrócić szczególną uwagę na te właśnie okoliczności, czyli na sytuacje, w których funkcjonariusz policji (straży granicznej, innych służb), niebędący psychologiem, ma za zadanie przeprowadzenie czynności niezbędnych dla wymiaru sprawiedliwości.
Literatura cytowana:
Główny Urząd Statystyczny. (2020). Przestępstwa stwierdzone przez Policję w zakończonych postępowaniach przygotowawczych.
Mazur O. (2011). Przesłuchanie podejrzanego w opinii prokuratorów i policjantów. Prawo i prokuratura nr 2/2011, s. 121-144.
Meissner, C. A., Surmon-Böhr, F., Oleszkiewicz, S., & Alison, L. J. (2017). Developing an evidence-based perspective on interrogation: A review of the U.S. government’s high-value detainee interrogation group research program. Psychology, Public Policy, and Law, 23(4), 438–457.
Cel projektu
Projekt ma na celu skonstruowanie narzędzia wspierającego pracę praktyków (policjantów, prokuratorów etc.) w ocenie poziomu funkcjonowania społecznego dziecka w fazie wstępnej przesłuchania (w skrócie: NOPF). Narzędzie ma za zadanie zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa w nowej i stresującej sytuacji (przesłuchania).
Wyniki projektu
W projekcie Koła Naukowego Psychologii Kryminalistycznej „Corpus Delicti” na Wydziale Psychologii w Katowicach Uniwersytetu SWPS „PrzeSŁUCHANIE – projekt narzędzia do oceny poziomu funkcjonowania dziecka (NOPF)” dofinansowanego ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki w obrębie programu „Studenckie koła naukowe tworzą innowacje” uczestniczyło 13 placówek oświaty, 7 szkół podstawowych i 6 szkół średnich. Przebadano łącznie 536 uczniów, w tym 304 kobiet i 231 mężczyzn wieku od 10 do 15 lat, zamieszkałych w 5 województwach.
NOPF – narzędzie oceny poziomu funkcjonowania dziecka w sytuacjach społecznych ma za zadanie zapewnić szansę na dyskusję pomiędzy dzieckiem, małoletnim a „praktykiem” (funkcjonariuszem policji, prokuratorem, pracownikiem socjalnym etc.), która ma dwa zasadnicze cele. Pierwszym jest zapewnienie bezpiecznej i przyjaznej atmosfery poprzez wspólne rozwiązywanie zadań o neutralnej treści. Do drugie, wyniki NOPF dają podstawową informacje, co do funkcjonowania społecznego dziecka w zależności od jego wieku.
NOPF składa się więc z dwóch części. Pierwsza zawiera materiał audiowizualny i opracowany do niego specjalny kwestionariusz NOPF cz. I. Dziecko ogląda z „praktykiem” sceny odbywające się w szkole a następnie wzajemnie o nich rozmawiają z pomocą kwestionariusza. Druga część zawiera opisy sytuacji z życia codziennego. Wyniki NOPF są wskazówką, jaki jest poziom społecznego funkcjonowania dziecka, biorąc pod uwagę jego sprawność percepcyjną, teorię umysłu i wiedzę społeczną. Dają „praktykowi” informacje o tym, czy warto wezwać specjalistę z zakresu funkcjonowania dzieci i młodzieży (psychologa czy pedagoga specjalnego).
Zespół badawczy
Koordynatorzy projektu
Studenci zaangażowani w projekt
