Wyznaczniki zmian stanów uwagi w procesie twórczym
laureatka Diamentowego Grantu 2014
projekt naukowy
Wyznaczniki zmian stanów uwagi w procesie twórczym
Okres realizacji projektu: 2014–2019
Jak to się dzieje, że stany uwagi ulegają zmianie? Co takiego może wywoływać przeniesienie z jednego stanu uwagi na drugi? W jaki sposób te zmiany wpływają na osiągnięcie nowego i wartościowego rezultatu? Zespół pod kierownictwem Marty Wrońskiej opracuje metodę pomiaru stanów uwagi w procesie twórczym.
Założenia projektu
Każdy człowiek czasami spogląda z pewnego dystansu, pomija nieistotne szczegóły i widzi pełen obraz sytuacji. Innym razem koncentruje się na małym wycinku, zwraca uwagę na najdrobniejsze elementy i wnikliwie zastanawia się nad ich znaczeniem. Czymś, co pozwala nam na szerokie spojrzenie jest stan uwagi ekstensywnej. Obejmując tak rozległy zakres informacji, nie możemy ich dokładnie zanalizować. To, co najbardziej zauważamy, to kolory i kształty.
Natomiast przyglądając się szczegółom, funkcjonujemy w stanie uwagi intensywnej. Ukazuje nam się wtedy bardzo wąski obraz. Dzięki temu potrafimy dokładnie zanalizować znaczenie obiektów, którym się w danym momencie przyglądamy.
W ramach projektu zespół przeprowadzi 5 eksperymentów. W pierwszych dwóch badacze przygotują metodę, która pozwoli na precyzyjny i trafny pomiar stanu uwagi, wykorzystując do śledzenia ruchu gałek ocznych eye-tracker. W trzecim eksperymencie sprawdzą, czy sam rodzaj zadania może wpływać na stan uwagi.
Zgodnie z przewidywaniami badaczy, stan szerokiej uwagi będzie sprzyjał rozwiązywaniu zadań otwartych, a stan zawężonej uwagi – zamkniętych. W czwartym i piątym zaobserwują, czy pojawienie się niespójności podczas pracy nad twórczym problemem wpływa na efekty jego rozwiązywania.
Badania nad twórczością prowadzą często do wykluczających się, niejednoznacznych wniosków. W realizowanym projekcie sprawdzimy, jak stany uwagi zmieniają się w trakcie twórczego procesu i jak te zmiany wpływają na twórczy rezultat.
Cele projektu
Celem projektu i serii eksperymentów jest uzupełnienie luki w wiedzy psychologicznej dotyczącej stanów uwagi. Jak przewidują badacze, takie czynniki jak sama natura zadania czy też niespójne informacje mogą modyfikować stan uwagi, a co za tym idzie – twórcze rezultaty.
Efektem końcowym projektu będzie złożenie do publikacji opracowanej metody do pomiaru stanów uwagi oraz wyników eksperymentów. Szczegółowe wnioski z przeprowadzonych badań zostaną rozpowszechnione na konferencjach krajowych i międzynarodowych. W ten sposób możliwe będzie stworzenie międzynarodowego zespołu badawczego i kontynuacja badań we współpracy z europejskimi ośrodkami badania psychologii twórczości.
Zespół badawczy