28. Festiwal Nauki

Niedziela, 22 września

1. 11.00–12.00

   Alternatywne proteiny zamiast tradycyjnych białek odzwierzęcych. Dlaczego warto? Jak zachęcić konsumentów?

   wykład, sala S305

   Tradycyjne źródła białka w diecie, czyli mięso i nabiał, można zastąpić innymi białkami, na wytworzenie których zużywa się znacząco mniej energii, wody czy innych zasobów środowiskowych. Nowe rodzaje żywności z alternatywnych źródeł białka są produkowane z mikroalg, różnych rodzajów grzybów, insektów, rzepaku, a także innych roślin i mikroorganizmów. Dowiedz się, jak zamiana w diecie tradycyjnych białek na białka alternatywne wpływa na zdrowie fizyczne i psychiczne. Jakie kompetencje, przekonania, emocje, normy społeczne i kulturowe kształtują zachowania żywieniowe ludzi? Jak jest z akceptacją spożywania alternatywnych białek w Polsce w porównaniu z Norwegią, Danią, Niemcami czy Włochami? Jak i dlaczego namówić koleżankę na spróbowanie chipsów wysokobiałkowych ze świerszcza lub mącznika, a kolegę do zamiany burgera z wieprzowiny na burgera z białka z rzepaku i soi?

   prof. dr hab. Aleksandra Łuszczyńska
2. 12.00–13.00

   Inspiracje i działania na rzecz klimatu

   debata, sala S305

   Dyskutantki omówią teoretyczne aspekty projektowania działań proekologicznych, a także praktyczne zastosowania i zalety odpowiedzialnego designu.

   dr Katarzyna Bąkowicz (moderatorka)
   mgr Paulina Grabowska
   mgr Natalia Boitot
3. 13.00–14.00

   Nie patrz w górę. O strachu przed własnym strachem w obliczu wyzwań środowiskowych

   wykład, sala S305

   Wykład dotyczy społecznych reakcji na wyzwania i zagrożenia związane ze stanem klimatu i środowiska, a jego tytuł nawiązuje do filmu „Don’t look up” Adama McKaya. W ostatnim czasie można odnieść wrażenie znużenia tematem zmiany klimatu i zagrożeń środowiskowych, choć ich powaga wcale nie jest mniejsza, niż była kilka lat temu. Przeciwnie, ostrzeżenia naukowców są coraz bardziej niepokojące. Dlaczego więc ludzie tak często odwracają wzrok od tych zagrożeń? W trakcie wykładu zapoznasz się z wynikami badań dotyczących reakcji na zagrożenia środowiskowe, sposobów radzenia sobie ze stresem i odporności psychicznej. Czy rzeczywiście zmiana klimatu wywołuje depresję klimatyczną? Czy w ogóle powinniśmy używać tego terminu? Czy lęk ekologiczny jest niepożądany, czy przeciwnie – spełnia ważne funkcje adaptacyjne? Zrozumiesz rolę działań na rzecz środowiska, a także związane z nimi korzyści społeczne i osobiste. Choć wykład będzie dotyczyć wyzwań i zagrożeń, które często przytłaczają i przygnębiają, celem prelegentki nie jest straszenie ani tworzenie apokaliptycznych wizji. Przeciwnie, chce zwrócić uwagę na to, że – wbrew potocznym opiniom – nie jest za późno na działanie. To wykład o konstruktywnej nadziei, sile współpracy i wspólnoty ludzkiej, a także znaczeniu i sensie działań prośrodowiskowych i prospołecznych.

   dr Marzena Cypryańska-Nezlek
4. 13.00–14.00

   Psychologia i ekonomia w zachowaniach biznesowych

   wykład, sala S201

   Sukces w biznesie zależy nie tylko od ekonomicznych prawidłowości na konkurencyjnym rynku, ale także od psychologicznych mechanizmów zachowań konsumentów. Przeanalizujemy trzy z nich. Pierwszy to efekt posiadania, który sprawia, że bardziej cenimy rzeczy, które są naszą własnością, niż te, które do nas nie należą. Ten efekt stanowi podstawę skutecznych strategii marketingowych, które wzmacniają przekazy perswazyjne. Na przykład konsumenci są bardziej skłonni do zachowania produktów, które już posiadają, co zwiększa lojalność wobec marki. Drugą istotną właściwością jest doświadczanie uczciwości lub jej braku na rynku. Relacje między klientem a sprzedawcą postrzegane jako uczciwe wzmacniają pozytywne interakcje i zaufanie. Z kolei brak uczciwości może zniszczyć fundamentalne prawidłowości ekonomiczne, wpływając negatywnie na decyzje zakupowe konsumentów. Trzeci mechanizm to efekt negatywności: negatywne zdarzenia silniej na nas oddziałują niż pozytywne. Zjawisko to wykorzystuje się w strategiach marketingowych poprzez koncentrację na negatywnych cechach konkurencji, co może zwiększyć afekt do własnej marki. Działa to również w relacjach międzyludzkich – negatywne doświadczenia mają większy wpływ na nasze postrzeganie i decyzje. Dzięki znajomości tych trzech mechanizmów psychologicznych można skuteczniej poruszać się po konkurencyjnym rynku, lepiej pojmować rzeczywistość ekonomiczną i społeczną oraz świadomie je kształtować. Analiza tych aspektów pomaga zrozumieć, dlaczego konsumenci podejmują określone decyzje i jak można wpływać na ich zachowania, co jest kluczowe dla sukcesu w biznesie.

   prof. dr hab. Andrzej Falkowski
5. 14.00–14.45

   Zmiana przez design czy zmiana przez katastrofę? Niekomplementarność alternatywnych doktryn projektowych

   wykład, sala S305

   John Thackara podkreśla, że 80 proc. negatywnego wpływu na środowisko naturalne ma podłoże w designie i jego współczesnych zastosowaniach. Trudno nie przyznać mu racji – design w rozumieniu praktyki projektowej przyjął służebną rolę wobec wielkiego biznesu, nierzadko pod etykietą zrównoważonego, uniwersalnego czy społecznego projektowania. Konsekwencje takich działań możemy sami zaobserwować. Wykluczenie społeczne, brak refleksji projektowej i końcowych użytkowników, porażka brandingu czy polaryzacja całych społeczeństw to tylko niektóre wymiary aktualnych zastosowań projektowania, również graficznego. Potrzebujemy zmiany paradygmatu w teorii i zastosowaniach projektowania. Design potrzebuje nowego kodeksu zastosowań, który będzie dobrze wyglądać w mediach społecznościowych i będzie jasnym punktem odniesienia w praktyce projektowej.

   Martyna Mrozek
6. 14.00–15.00

   Korupcja jako zjawisko społeczne. Jak ją badać, jak na nią reagować?

   wykład, sala S201

   Korupcja jest kojarzona najczęściej z łapówkami wręczanymi funkcjonariuszom publicznym (politykom, urzędnikom policjantom itd.). Polacy rzadziej łączą korupcję z innymi karalnymi zachowaniami, takimi jak płatna protekcja czy handel wpływami. Jeszcze rzadziej korupcja kojarzy nam się ze zjawiskami, które nie podpadają pod kategorię przestępstw, ale na gruncie nauk społecznych są tradycyjnie uznawane za formy korupcji. Należy do nich korupcja polityczna, której przejawem są na przykład różne „transakcje” między partiami politycznymi tworzącymi rząd – wcale nie muszą być nielegalne, choć mogą być postrzegane jako nieetyczne. Innym takim zjawiskiem jest zawłaszczenie państwa (ang. state capture). Pojęcie to opisuje cały system zależności między światem polityki, administracji i różnych grup interesów, które dzięki określonym rozwiązaniom prawnym są w stanie kontrolować funkcjonowanie państwa. Jeszcze innym interesującym zjawiskiem jest „wielka korupcja” (ang. grand corruption), która także oplata całe państwo i społeczeństwo. W tej formie korupcji elity władzy mają monopol decyzji, unikają odpowiedzialności, podejmują decyzje publiczne w sposób nietransparentny, wbudowują faworyzujące je mechanizmy w system prawny i dzięki temu uzyskują uprzywilejowany dostęp do różnych dóbr publicznych (stanowisk, pieniędzy, usług publicznych itd.). W naukach społecznych znane jest także pojęcie „legalnej korupcji”. O tych wszystkich zawiłościach, a także o tym, jak różnym formom korupcji możemy się przeciwstawiać, posłuchasz na wykładzie.

   dr hab. Grzegorz Makowski, prof. SGH
   dr Włodzimierz Świątek
   mgr Martyna Obarska
7. 15.00–16.00

   Fotografia i sztuki wizualne w dyskusji o zmianach dla zrównoważonej przyszłości

   pokaz, sala S305

   Fotografia i sztuki wizualne odgrywają kluczową rolę w promowaniu zrównoważonego rozwoju i edukacji ekologicznej. Poprzez ukazywanie piękna natury i skutków zmian klimatycznych artyści mogą inspirować do działania i zwiększać świadomość społeczną. Fotografia dokumentuje rzeczywistość w sposób realistyczny i emocjonalnie angażujący, ukazując zniszczenie środowiska i zagrożone gatunki zwierząt. Sztuki wizualne, takie jak malarstwo, rzeźba, instalacje czy wideo, również mają swoje unikalne sposoby oddziaływania na odbiorców. Artyści tworzący w duchu ekologii korzystają z materiałów recyklingowych, co wspiera ideę zrównoważonego rozwoju. Współczesne projekty artystyczne często integrują różne media, tworząc kompleksowe narracje na temat relacji człowieka z naturą. Edukacyjna funkcja sztuk wizualnych w kontekście zrównoważonego rozwoju jest niezwykle ważna – wystawy, festiwale i warsztaty artystyczne poświęcone tematyce ekologicznej stają się platformami wymiany wiedzy i doświadczeń. Fotografia i sztuki wizualne są nie tylko narzędziami ekspresji artystycznej, ale także potężnymi mediatorami w dyskusji o zrównoważonej przyszłości.

   mgr inż. arch. Anna Gondek-Grodkiewicz
8. 15.00–16.00

   Z nosem w smartfonie. Co nasze dzieci robią w internecie i czy na pewno trzeba się tym martwić?

   debata, sala S201

   Narracje dotyczące tego, co młodzi ludzie robią dziś w internecie, często podkreślają – w pewnym sensie fałszywe – rozróżnienie pomiędzy tym, co cyfrowe, i tym, co rzeczywiste. Podział ten w równym stopniu porządkuje, co utrudnia zrozumienie działań podejmowanych w sieci przez współczesne pokolenie dzieci i młodzieży. W konsekwencji często mówi się o użytkowaniu internetu w kategoriach zubożenia, zagrożenia, destrukcji i alienacji. Tymczasem z reguły działania te są bardzo złożone i wymagają od młodych ludzi sporych kompetencji. W czasie spotkania przyjrzymy się więc temu, w jaki sposób z pomocą mediów cyfrowych dzieci i młodzież wzmacniają dziś poczucie przynależności do wspólnoty. Zastanowimy się również nad najważniejszymi wyzwaniami, z którymi mierzy się współczesna edukacja medialna – zwłaszcza w kontekście dominujących doniesień na temat szkodliwego wpływu internetu.

   dr Karol Jachymek
   dr Anna Gorgolewska
   mgr Dominika Kuna
   dr Kuba Piwowar
   dr Tomasz Lewandowski
9. 16.00–17.00

   Etyka designu. Wpływ społeczny, relacje z przedmiotami i współczesne wyzwania projektowe

   debata, sala S305

   Dyskusja zacznie się od analizy wpływu społecznych i politycznych postaw projektantów na ich prace oraz środowisko społeczne i przyrodnicze. Na przykładzie kluczowych postaci i ich projektów poznasz różne postawy projektowe oraz ich związki z przekonaniami autorów. Etyka designu ewoluowała od końca XIX w. do dziś. Współczesne teorie i praktyki projektowania wnoszą nowe postulaty. Zrozumienie tych zmian pozwala na głębsze docenienie roli projektowania w kształtowaniu naszego otoczenia. Druga część dyskusji skupia się na projekcie „Człowiek połknięty przez tapczan”, który ilustruje skomplikowaną relację użytkownika ze sprzętami domowymi. Meble i drobiazgi, zazwyczaj anonimowe i zdegradowane w hierarchii przedmiotów codziennego użytku, w tym projekcie manifestują swoją niezależność, dominując nad człowiekiem. Inspiracją do tego podejścia jest twórczość Tadeusza Kantora, który dostrzegał w przedmiotach codziennego użytku coś więcej niż tylko ich funkcjonalność. Odkryj, jak przedmioty mogą wpływać na nasze życie i jakie znaczenie mają w kontekście artystycznym. Ostatnia część wykładu dotyczy doświadczenia projektowania identyfikacji wizualnej wystaw sztuki współczesnej. Proces ten staje się bardziej skomplikowany, gdy projektant zaczyna zadawać pytania dotyczące celów i odbiorców swoich prac. Metody projektowania usług pozwalają na zdobycie holistycznej wiedzy o potrzebach odbiorców, co z kolei umożliwia tworzenie bardziej efektywnych i satysfakcjonujących projektów. Poznasz przykłady działań i warsztatów, które pomagają zmniejszyć poziom stresu w małych, zapracowanych zespołach oraz pokazują, jak reagować na wyzwania i prototypować nowe rozwiązania. Mimo że poruszymy tematy związane z wyzwaniami i zagrożeniami w projektowaniu, celem dyskusji jest pokazanie konstruktywnej nadziei, siły współpracy oraz znaczenia działań prospołecznych i prośrodowiskowych. Zwrócimy uwagę na to, że nie jest za późno na działanie. Podkreślimy znaczenie wspólnoty ludzkiej w osiąganiu pozytywnych zmian. To inspirujące wydarzenie nie tylko przybliży ci teoretyczne aspekty projektowania, lecz także praktyczne zastosowania i korzyści płynące z odpowiedzialnego designu.

   dr Anna Treska-Siwoń
   dr hab. Bartosz Mucha, prof. Uniwersytetu SWPS
   dr Marcin Wysocki
10. 16.00–17.00

    Podmiotowość dziecka w prawie. Teoria i praktyka konstytucyjna

    wykład, sala S201

    Podmiotowość dziecka w prawie to uznanie dziecka za samodzielny podmiot praw, który posiada zdolność do bycia nosicielem praw i obowiązków. Prelegentka omówi, jak Konstytucja RP oraz międzynarodowe konwencje, takie jak Konwencja o prawach dziecka, definiują i chronią prawa najmłodszych obywateli. Poznasz teoretyczne ramy, w których dzieci są uznawane za pełnoprawnych uczestników życia społecznego, z uwzględnieniem ich unikatowych potrzeb i zdolności.

    mgr Dominika Kuna
    dr Filip Cyuńczyk
11. 17.00–18.00

    Fotografia i sztuki wizualne. Wystawa na rzecz zrównoważonej przyszłości

    wystawa, sala S305

    Co wspólnego ma fotografia „Wschód Ziemi”, wykonana z orbity okołoksiężycowej w 1968 r. przez astronautę Williama Andersa z misji Apollo 8, z fotografią nagiej Demi Moor w ciąży, wykonaną przez Annie Leibovitz na okładkę magazynu „Vanity Fair” w 1991 r.? Jak łączą się historie fotografii z 2017 r., na której widać konika morskiego dryfującego w wodach Indonezji, trzymającego różowy, plastikowy patyczek do czyszczenia uszu, z fotografią z placu Tian’anmen w Chinach z 1989 r., znaną pod tytułem „Nieznany Buntownik” („Tank Man”), na której został uwieczniony człowiek z siatkami w rękach stojący naprzeciwko kolumny czołgów? Sposób oddziaływania fotografii i sztuk wizualnych na opinię publiczną zmienił się przez ostatnie kilka dekad i nadal się zmienia. Jednak siła, z jaką obrazy mogą wpływać na percepcję człowieka, wywoływać w nim silne emocje i przez to inspirować do zmian całe społeczeństwa, jest niezmiennie potężna i uwarunkowana biologicznie. Intuicyjność i szybkość, z jaką dekodujemy obrazy, niosą jednak również ryzyko błędnych interpretacji, ulegania manipulacji przedstawienia zdarzeń, uproszczeń i powierzchowności ujęcia problemów. Przyjdź na wystawę i przyjrzyj się przykładom dyskursu wizualnego realizowanego przez fotografów, fotoreporterów, artystów wizualnych, twórców kampanii społecznych, osoby studiujące grafikę na Uniwersytecie SWPS czy słynnego artystę street art wykonującego zaangażowane politycznie i społecznie obrazy na ścianach na całym świecie.

    mgr inż. arch. Anna Gondek-Grodkiewicz
12. 17.00–18.00

    Sztuczna inteligencja. Perspektywy, wyzwania i etyka

    wykład, sala S201

    Podczas wykładu poznasz teoretyczne i praktyczne aspekty AI. Prelegenci zainicjują również dyskusję o przyszłości sztucznej inteligencji i omówią, jak możemy zapewnić, że rozwój AI będzie się odbywać w sposób odpowiedzialny i etyczny, z korzyścią dla całego społeczeństwa.

    dr Paweł Kowalski
    dr Kuba Piwowar
13. 18.00–19.00

    Pacjent na SOR. Problematyka prawna w praktycznym ujęciu

    wykład, sala S201

    Od wielu lat ustawodawcę dręczy problem szpitalnych oddziałów ratunkowych (SOR), które w teorii są przeznaczone dla pacjentów w stanie nagłego zagrożenia zdrowia i życia. Pomysłów na reorganizację tych jednostek szpitali jest wiele. Część z nich weszła w życie, choć niektóre są dalekie od ideału – nieprzemyślane i niepraktyczne stają się martwe. Tworząc prawo, szczególnie z zakresu ochrony zdrowia, należy mieć na uwadze przede wszystkim dobro pacjenta. Czy tak jest? W jaki sposób pacjenci, ich rodziny i personel medyczny mają się odnaleźć w gąszczu nieprecyzyjnych i niepraktycznych przepisów? Na powyższe pytania nie ma jednej, modelowej odpowiedzi, jednak analizując prawa pacjentów, kompetencje personelu medycznego, a także badając przepisy dotyczące działalności leczniczej można przybliżyć się do rozwiązania problemów związanych ze szpitalnymi oddziałami ratunkowymi. W szczególności patrząc na problemy związane z prawem medycznym z perspektywy praktyki.

    dr hab. Adam Bodnar, prof. Uniwersytetu SWPS
14. 19.00–20.00

    Prawo człowieka w kontekście procedur medycznych

    wykład, sala S201

    Konstytucyjne prawo związane z medycyną to przede wszystkim prawo do ochrony zdrowia. Czy w prawie polskim jest w pełni szanowane? Prelegentka opowie o tym zarówno w kontekście dostępu do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, jak i istnienia tzw. klauzuli sumienia lekarza. Omówi też wymaganie zgody na leczenie i obowiązkowe szczepienia.

    dr hab. Teresa Gardocka, prof. Uniwersytetu SWPS