Plemienność czy obojętność?Badanie rzeczywiście istniejących wartości demokratycznych i ich konsekwencji w Polsce
politolog, zajmuje się badaniem zachowania wyborczego i problematyką populizmu w krajach państw Europy Środkowo-Wschodniej
Naukowiec z Uniwersytetu SWPS bada preferencje wyborcze Polek i Polaków. Po 2015 r. standardy demokratyczne w Polsce uległy stanowczemu pogorszeniu. Jednak kluczową kwestią dla zespołu badawczego jest to, czy nasi wyborcy dostrzegają tę zmianę i jak na nią reagują. Czy są zdolni do tego, by rozliczyć rządzących? Czy może przyzwyczaili się, że mamy do czynienia z „innym” rodzajem demokracji?
Założenia projektu
Celem projektu jest lepsze zrozumienie związku pomiędzy wartościami demokratycznymi a preferencjami wyborczymi w Polsce – kraju, który od 2015 r. doświadczył pogorszenia się standardów liberalnej demokracji. Nasz projekt ma za zadanie zbadać:
- czy Polacy rzeczywiście cenią sobie normy i instytucje liberalnej demokracji;
- czy oceniają zmiany po 2015 r. jako pogorszenie stanu demokracji lub tylko inny jej model;
- czy polityczna polaryzacja w Polsce negatywnie wpływa na zdolność wyborców do pociągania nieliberalnych elit politycznych do odpowiedzialności za ich działania.
Numer projektu: 2020/39/B/HS6/00853
W badaniach nad wartościami demokratycznymi pojawia się problem: deklarowane przywiązanie do demokracji ze strony obywateli coraz trudniej pogodzić z tolerancją dla nieliberalnych działań ze strony uczestników życia politycznego. Niniejszy projekt wniesie wkład do powstającego nurtu badań mających na celu identyfikację i mierzenie „faktycznie istniejących” wartości demokratycznych.
Metodologia
W ramach projektu przeprowadzimy trzy badania na reprezentatywnej próbie dorosłych Polaków okresie od lata 2022 r. do zimy 2023 r. Sondaże będą charakteryzowały się trzema cechami. Będą zawierały innowacyjny zestaw pytań mających na celu zbadać realne pojmowanie wartości demokratycznych w sposób, który pozwoli na uniknięcia efektu społecznych oczekiwań (tj. tendencji do odpowiadania w sposób, który wydaje się ankietowanemu pozytywny i który zdaniem wielu badaczy sztucznie podnosi poziom poparcia dla liberalnej demokracji).
Badania będą prowadzone z wykorzystaniem analizy łączonej tj. metody pozwalającej na zidentyfikowanie przyczyn odpowiedzi udzielanych przez respondentów. Ma to na celu ustalenie, którzy Polacy rzeczywiście kierują się liberalnodemokratycznymi wartościami w procesie podejmowania politycznych decyzji.
Wreszcie, powtarzanie ankiet w tej samej grupie panelowej pozwoli na prześledzenie ewentualnych zmian poglądów i postaw wyborców na przestrzeni 18 miesięcy. Dzięki temu będziemy mogli obserwować to, czy prodemokratyczne podejście badanych będzie niezmienne, czy też jest podatne na wahania.
Użyteczność wyników
Spodziewamy się wyników, które wskażą, że poziom realnego poparcia dla wartości demokratycznych będzie niższy od deklarowanego w standardowych sondażach, ale jednocześnie nie ulega większym zmianom. Zgodnie z podobnymi badaniami przeprowadzonymi głównie w Stanach Zjednoczonych spodziewamy się też, że projekt potwierdzi, iż polaryzacja polityczna wpływa na to:
- w jaki sposób Polacy oceniają zmiany zachodzące po 2015 r. jako demokratyczne lub nie,
- jaka jest gotowość do „ukarania” politycznych elit za podejmowanie nieliberalnych i anty-demokratycznych decyzji.