Katedra Grafiki

Kim jesteśmy

Historia myśli projektowej jest bogata w skrzydlate sformułowania wielkich szkół. Mówiło się o formie podążającej za funkcją, maszynie do mieszkania czy społecznej inżynierii. Każda z wielkich szkół na stałe zapisała się na kartach podręczników do historii designu i dziś tylko tam jest widoczna w formie muzealnej skamieliny, którą przytacza się w wykładach na temat historii designu z konkluzją: kiedyś to było lepiej.

Dziś w miejsce lotnych idei potrzebujemy spojrzenia na najbliższą okolicę, gdzie jest wystarczająco dużo do zrobienia za pośrednictwem funkcjonalnego, społecznie i środowiskowo wrażliwego projektowania. Potrzebujemy projektowania z ludźmi, o ludziach i dla ludzi, pamiętając o tym, że ci potrzebują środowiska do życia i przeżycia. Potrzebujemy społecznego – w sensie lokalnym – zaangażowania dla rozwiązywania problemów i dostarczania rozwiązań prostych w użyciu.

O tym właśnie jest nasza historia – akademików i akademiczek Katedry Grafiki Uniwersytetu SWPS. Nie jesteśmy wielcy, ale jesteśmy zwinni. Nie jesteśmy powszechnie rozpoznawalni, ale jesteśmy znani tym, którzy nas znają.

Uczymy (się) zmiany

Naukowo i dydaktycznie zajmujemy się projektowaniem komunikacji wizualnej, czyli tym obszarem pracy projektowej, w którym chodzi o rozwiązywanie problemów dla innych i dla siebie, a następnie o stosowanie tych rozwiązań w sposób prosty i zrozumiały. Zajmujemy się komunikacją społeczną i komunikacją wizualną, czyli tym, jak i po co wszyscy się ze sobą komunikujemy.

Robert Kozma w swojej książce „Make the World a Better Place” przekonuje, że design to klej dla społeczeństwa. Naszym zdaniem tym klejem jest komunikacja, dzięki której w ogóle możliwe jest społeczeństwo. Design jest dla społeczeństwa modusem organizującym komunikację dla zmiany. Dlaczego komunikacja społeczna jest dla nas komplementarna w naszym fachu? Ponieważ wszystko jest komunikacją. Istnieje tylko to, co jest komunikacyjnie możliwe. Komunikacja jest mechanizmem, dzięki któremu możliwe jest społeczeństwo (Luhmann, 1984; Fleischer, 2007), a rolą projektowania jest jej organizacja ze względu na zaobserwowane problemy.

Niezależnie od tego, czy tematem projektu jest krzesło, logo, aplikacja mobilna, system informacyjny czy plakat propagandowy, input/output systemu zawsze sprowadza się do komunikacji społecznej. Nie ma designu bez komunikacji; jest komunikacja bez designu.

Kształcimy siebie (life-long learning) i innych – na projektantów i twórców – w zakresie użytecznego, używalnego i użytkowego organizowania rzeczywistości społecznej. Nie ma tu innej drogi niż learning by doing oraz learning by failing. Interesują nas działania wizualne, obejmujące refleksyjne, innowacyjne i funkcjonalne zastosowania technologii, metod i środków zorientowanych na człowieka w dowolnej roli społecznej.

Nasze działania – zarówno naukowe, jak i twórczo-projektowe – można sprowadzić do dwóch głównych obszarów: grafiki użytkowej i produktu cyfrowego. To właśnie na tych polach eksperymentujemy z społecznie zorientowanymi doktrynami projektowymi, wrażliwością środowiskową, koncentracją na interdyscyplinarnym i partycypacyjnym procesie oraz nowymi technologiami, dążąc do rozwiązywania problemów poprzez ich diagnozę i dostarczanie rozwiązań adekwatnych do użycia przez końcowego odbiorcę w określonej roli społecznej.

Nasza filozofia w nauczaniu

• Pielęgnujemy dwie postawy: naukową (ciekawość i chęć poszukiwania odpowiedzi na zadawane pytania) i twórczą (gotowość do rozwiązywania problemów i formułowania nieoczywistych wypowiedzi — prostych, ale nie banalnych). Jak mawiają niektórzy: im chłodniejsza głowa, tym gorętsze serce. Obojętność i projektowanie nie idą ze sobą w parze. Empatię, tolerancję i społeczne zaangażowanie dopisujemy do ogólnych wartości Uniwersytetu.
• Ciekawość tego, co kryje się za drzwiami, napędza nas do działania. Nie istnieje przepis na dobry projekt – są różne przepisy na dobre projektowanie. Czasem trzeba dać większy gaz. Ogólnie rzecz biorąc: projektujemy z ludźmi, dla ludzi i o ludziach, pamiętając, że ci potrzebują środowiska do życia i przeżycia.
• Funkcja wyznacza nasz sposób projektowego działania – choć nie my wymyśliliśmy słynne stwierdzenie form ever follows function, to towarzyszy nam ono zarówno w pracy dydaktycznej, jak i projektowej.
• Świat jest wystarczająco piękny, nie ma sensu zasypywać go nikomu niepotrzebnymi produktami. Kluczowe pytanie odnosi się do tego, czy chcemy mieć zrównoważone projektowanie, czy świadome w sensie zrównoważenia społeczeństwo.
• Środowisko naszej pracy i współpracy wyznaczają funkcje społeczne, które pełnimy. Zależy nam na tym, by było ono bezpieczne i przyjazne dla wszystkich jego członków (-kiń). Nie da się tego osiągnąć bez partnerstwa, które uznajemy za punkt wyjścia wszelkiego rodzaju interakcji.
• Ponieważ świat jest bardziej skomplikowany, niż nam się to może wydawać, wyrażamy swoje racje za pośrednictwem argumentów – te jednak muszą stać w zgodzie z aktualną wiedzą naukową. Sprzeciwiamy się przejawom mowy nienawiści, fake news czy dezinformacji.
• Bierzemy odpowiedzialność za nasze słowa, czyny i gesty, ale nie za ich interpretację. Ta zawsze należy do interpretujących.
• Choć może się to wydać dość kontrowersyjne, w naszym świecie nie da doświadczyć niczego piękniejszego od dysonansu poznawczego. Nierzadko (nieświadomie) popełniamy błędy, z których (świadomie) wyciągamy wnioski. Wierzymy w potencjał płynący z porażki.
• Projektowanie i uczenie (się) wymagają jasnych, klarownych i wolnych od sprzeczności zasad. Raz ustalonych reguł nie łamie się w trakcie gry. Za każdy proces (czy to dydaktyczny, czy projektowy) należy wziąć odpowiedzialność – bez niej nie ma mowy o rozwoju.
• Nasz świat to rzeczywistość kodów, znaków, marek, zasadniczo komunikacji – w końcu wszystko jest komunikacją.