Strategie inwestorów giełdowychw okresie koniunktury, stagnacji i dekoniunktury

Mimo osiągnięć, słabością dotychczasowych badań w ekonomii behawioralnej jest to, że próbuje się zastąpić modele normatywne uniwersalnymi modelami deskryptywnymi. Przyjmuje się, że zachowanie inwestorów jest albo racjonalne, albo całkowicie nieracjonalne.

Naukowcy z Uniwersytetu SWPS sądzą, że bardziej obiecujące podejście to idea ograniczonej racjonalności Simona. Zakłada ono, że zachowanie można klasyfikować na kontinuum od braku refleksyjności do pełnej racjonalności, która oznacza realizację celu. Inwestorzy nie posługują się jednym modelem decyzyjnym. W ramach projektu zespół ustali sygnały krytyczne, które zmieniają zachowanie inwestorów oraz kierunek zmian w fazie dekoniunktury, stagnacji i koniunktury. Nasze myślenie jest następujące: inwestorzy realizują cele, które są różne przy „dobrej” i „złej” ekonomii, strategie inwestycyjne należy odnosić do modeli, które włączają aspiracje, z tych modeli wynika, że postawy wobec ryzyka należy analizować w odniesieniu do niepewności, a nie do funkcji użyteczności, jak to zazwyczaj robiono w poprzednich badaniach.

W badaniu wykorzystane zostaną wywiady i eksperymenty „loteryjne” (wybory, ustalanie składu portfela) oraz analizy danych statystycznych. Dodatkowo zastosowane zostaną klasyczne metody psychofizyczne (wyznaczanie progów dla zmiany sygnałów) oraz nowoczesne techniki śledzenia procesu decyzyjnego.

Badania zostaną zrealizowane przy użyciu autorskiej platformy do prowadzenia badań online i offline - GEx. System Badawczy GEx powstał w oparciu o technologie: JAVA, HTML5, JavaScript oraz CSS3. W budowie platformy wykorzystano doświadczenia autorów w prowadzeniu eksperymentów psychologicznych i badań sondażowych w sieci.

Wyniki eksperymentów porównane będą z rzeczywistym zachowaniem inwestorów w różnych fazach koniunktury, za pomocą danych statystycznych, np. liczby zleceń, w tym udziału zleceń krótkiej sprzedaży, proporcji zleceń bez limitów, ceny zleceń z limitami, udziału małych zleceń, struktury obrotów (np. przechodzenia z „bezpiecznych” spółek alfa na spółki beta, podatne na koniunkturę). Trafność modeli normatywnych (np. teorii portfela) będzie sprawdzana poprzez dopasowanie modeli do danych eksperymentalnych i statystycznych przy użyciu programu L-BFGS-B, wcześniej już stosowanego przez autorów.

Polski rynek kapitałowy ma cechy charakterystyczne, które czynią go kategorią samą w sobie. Zróżnicowana skala zależności od zagranicy oraz przypadki nieskorelowania koniunktury z typowymi dla niej czynnikami, nie pozwalają na jednoznaczne określenie co kształtuje ten rynek. Można przypuszczać, że w tych warunkach decyzjami inwestycyjnymi kierują bardziej czynniki psychiczne niż racjonalne, poprawne z punktu widzenia istniejącej wiedzy na temat metod inwestowania.

Równolegle obserwuje się zjawisko przywództwa zachowania ze strony osób uznawanych za ekspertów w tej dziedzinie, działających według profesjonalnych schematów. Badania powinny więc określić, jak udział inwestorów indywidualnych wpływa na rynek kapitałowy, w jakim stopniu modyfikuje przechodzące przez niego globalne fale koniunktury. Będzie to znaczący wkład do dyskusji na temat hipotezy efektywnego rynku oraz wzbogaci wiedzę o polskim rynku kapitałowym.