Rola zdolności numerycznych w procesie podejmowania ryzykownych decyzjimechanizmy psychologiczne i neuronalne

Osoby o wysokich zdolnościach numerycznych mogą postępować mniej racjonalnie, gdy na ich decyzje wpływają emocje bezpośrednio powiązane z przetwarzanymi wartościami numerycznymi (Peters et al., 2006). Z drugiej strony, osoby te są bardziej odporne na wpływy zewnętrznych emocji, co z kolei może prowadzić do bardziej racjonalnego zachowania (Petrova, van der Pligt, & Garcia-Retamero, 2014).

Te zdawałoby się sprzeczne odkrycia sugerują, że zdolności numeryczne wychodzą poza proste rozumienie liczb i operacji matematycznych. Projekt jest próbą eksperymentalnego zweryfikowania, czy różnice w przetwarzaniu problemów decyzyjnych u osób o wysokich i niskich zdolnościach numerycznych są wynikiem większej motywacji, strategii nabywania informacji czy też efektywnej integracji danych liczbowych (np. obliczania wartości oczekiwanej).

Jak można wytłumaczyć tak sprzeczne rezultaty? Niektórzy badacze twierdzą, że osoby te mogą opierać się na precyzyjnym wrażeniu afektywnym powstającym w trakcie częstego porównywania wartości liczbowych. Tego typu częste porównania mogą również zmniejszać wpływ emocji niezwiązanych bezpośrednio z zadaniem. Z drugiej strony, osoby o wysokich zdolnościach numerycznych mogą kierować swoją uwagę na znaczenie liczb i wyciągać ich globalną oraz zależną od kontekstu, intuicyjną reprezentację (ang. gist), bez konieczności wyczerpującego przetwarzania wszystkich dostępnych informacji.

Zespół dr. Traczyka szuka odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób osoby o niskich i wysokich zdolnościach numerycznych radzą sobie z emocjami w trakcie podejmowania ryzykownych decyzji? Czy korzystają one z większej ilości informacji oraz częściej je porównują, czy może efektywniej przetwarzają mniejszą ilość informacji?

Badacze przewidują, że osoby o wysokich zdolnościach numerycznych będą podejmowały lepsze decyzje (tzn. bliższe normatywnemu modelowi wartości oczekiwanej), ponieważ:

• są bardziej zmotywowane, by analizować problemy decyzyjne,
• wykonują bardziej złożone operacje umysłowe oraz korzystają z większej ilości informacji,
• efektywniej przetwarzają informacje numeryczne na poziomie neuronalnym, co prowadzi do ograniczenia wpływu emocji na podejmowane decyzje.

Co więcej, badacze przypuszczają, że obniżając wymagania poznawcze wobec zadania (poprzez komunikowanie wartości prawdopodobieństwa oraz konsekwencji w nowatorskim formacie frekwencyjno-doświadczeniowym), osoby o niskich zdolnościach numerycznych podejmować będą lepsze decyzje, nawet jeżeli będą one nasycone emocjonalnie.