Depresja pacjentów onkologicznych
Rozpowszechnienie depresji wśród pacjentów onkologicznych jest zdecydowanie wyższe niż w populacji generalnej. W zależności od umiejscowienia nowotworu oraz typu leczenia depresja dotyka od kilkunastu do nawet 40% pacjentów. Zaburzenia te są przyczyną nie tylko gorszej jakości życia chorych, ale mają także znaczenie dla tzw. wskaźników obiektywnych. Przykłady tych wskaźników to częstsze okresy hospitalizacji, wyższe ryzyko samobójstwa, a przede wszystkim wyższa śmiertelność.
Otwarcie o emocjach
Istotnym problemem jest późne rozpoznawanie depresji wśród pacjentów onkologicznych. Przyczyn tego stanu jest kilka. Personel medyczny i pacjenci mogą utożsamiać objawy zaburzenia, takie jak smutek i przygnębienie, z reakcją na wiadomość o chorobie.
Objawy neurowegetatywne depresji, a więc zmęczenie, utrata apetytu czy problemy ze snem mogą być traktowane jako objawy niespecyficzne choroby nowotworowej oraz efekt działania leków stosowanych w terapii.
Co więcej, chorzy są przyzwyczajeni w relacji z lekarzem do zwięzłego opisu dolegliwości, wobec czego trudno im rozmawiać o własnych emocjach. Skłonni są raczej obwiniać siebie o brak silnej woli w wypełnianiu zaleceń, czy po prostu o nieradzenie sobie z chorobą. Pacjenci niesłusznie obawiają się negatywnych konsekwencji diagnozy zaburzenia - martwią się, że zaważy ona na relacji z personelem medycznym i rodziną, a nawet na przebiegu leczenia nowotworu.
Wczesne rozpoznanie depresji
Ze względu na poważne następstwa depresji jej wczesna diagnoza i terapia są ważnymi elementami walki z chorobą nowotworową. Świadomość występowania depresji oraz wiedza na temat jej leczenia są ważnymi narzędziami w tej walce, zarówno dla lekarza, jak i pacjenta.
Rozpoznaniu depresji służą krótkie samoopisowe kwestionariusze przesiewowe, których wypełnienie zajmuje tylko kilka minut. Jeśli wyniki wskazują na depresję, to konieczne jest ich potwierdzenie za pomocą właściwych badań.
Warto podjąć takie wyzwanie, bo może ono decydować o efektach leczenia nowotworu. A z depresją nie jest mu do pary.
O autorce
dr Jolanta Życińska – psycholog na Uniwersytecie SWPS w Katowicach, specjalizuje się w dziedzinie psychologii zdrowia.