Pojęcie normy w seksuologii
projekt naukowy
Pojęcie normy w seksuologii
Okres realizacji projektu: styczeń 2017 – styczeń 2021
Seksualność człowieka budzi wiele kontrowersji, jest przedmiotem licznych badań i prób definiowania. Gdy przeanalizujemy historię seksuologii, zauważymy wiele nadużyć w formowaniu tez dotyczących zdrowia seksualnego. Kto i w jaki sposób decydował i decyduje o tym, czym jest seksuologiczna norma? Zespół pod kierownictwem dr Katarzyny Grunt-Mejer prześledzi wpływy czynników naukowych i pozanaukowych kształtujących klasyfikację zaburzeń seksualnych, konsekwencje płynące z przyjmowania danego systemu dla pacjentów oraz przedstawi propozycje, jak poprawić współczesne metody diagnostyczne.
Założenia i cele projektu
Realizacja projektu pozwoli ukazać wpływ poszczególnych determinant – naukowych, światopoglądowych, kulturowych – kształtujących klasyfikację zaburzeń seksualnych oraz konsekwencje etyczne i praktyczne przyjmowania danego systemu dla jednostek i społeczeństw. Zostanie przedstawione ich znaczenie w kontekście statusu seksualnych ról obu płci, akceptacji dla mniejszości seksualnych, pozytywnych i negatywnych konsekwencji zmedykalizowanej seksualności.
Na dotychczasowe definiowanie zaburzeń seksualnych i tworzenie klasyfikacji medycznych wpływ miały różne czynniki – w tym zdecydowanie pozamedyczne i pozanaukowe. Od dominujących w danym czasie norm moralnych i ról przypisywanych płci, poprzez interwencje firm farmaceutycznych, którym zależy na takim zdefiniowaniu zaburzenia, by definicja obejmowała jak najszerszą część populacji, po działania grup aktywistów, optujących za nowymi, niepatologizującymi kryteriami oceny konsensualnych zachowań dorosłych osób. Te czynniki właśnie odgrywały ogromną rolę w decydowaniu, kto zostanie zdiagnozowany jako osoba zdrowa, a kto – w świetle psychiatrii – wymaga leczenia.
Celem projektu jest naświetlenie tych wpływów i zmian od 1952 roku (wydania DSM-I) do obecnych intensywnych dyskusji i przemian, wraz z przyczynami, dla których określone zaburzenie funkcjonowało w danym kształcie lub było usuwane z medycznych klasyfikacji.
Zespół badawczy
Użyteczność wyników
Projekt, poza analizą tekstów źródłowych dotyczących uzasadniania zmian w DSM (ang. Diagnostic and statistical manual of mental disorders), zakłada przeprowadzenienie badań empirycznych w postaci wywiadów z polskimi seksuologami. Ukażą one m.in. czy norma seksuologiczna kształtowana przez klasyfikacje jest przenoszona w obszar praktyki i w jaki sposób modyfikowana jest przez wpływy kulturowe.
Naukowcy przeanalizują historyczne podejście do zaburzeń seksualnych i formowanie się seksuologicznej normy, będącej wypadkową takich czynników, jak moralność, kultura, światopogląd. Prześledzą konsekwencje etyczne i praktyczne przyjmowania danego systemu dla jednostek i społeczeństw.
Badania empiryczne pozwolą unaocznić, do jakiego stopnia psychiatryczne klasyfikacje kształtują wizję zdrowia seksualnego, a na ile jest ona formowana właśnie przez światopogląd i szczególne warunki kulturowe. Ukażą również, czy – podnoszone przez bioetyków – etyczne konsekwencje zmedykalizowanej seksualności mają swoje odzwierciedlenie w rzeczywistości.