Poczucie stygmatu HIV/AIDS i jego mechanizmy u osób zakażonych wirusem HIV: Rola stresu mniejszościowego i wsparcia społecznego w dwóch perspektywach temporalnych

W czerwcu 2019 r. minęło 38 lat odkąd naukowcy po raz pierwszy odnotowali przypadki zakażenia ludzkim wirusem niedoboru odporności (ang. human immunodeficiency virus, HIV), czego skutkiem była nieznana wcześniej choroba – zespół nabytego niedoboru odporności (ang. acquired immune deficiency syndrome,  AIDS).

Przez te wszystkie lata ogromne postępy w leczeniu HIV zmieniły postrzeganie tej choroby ze schorzenia definitywnie śmiertelnego w przewlekły problem medyczny, jaki można kontrolować. Dodatkowo warto zauważyć, że obecnie średnia długość życia osób zakażonych wirusem HIV nie różni się znacząco od średniej długości życia populacji ogólnej. Mimo tych pozytywnych czynników, nosiciele wirusa HIV wciąż deklarują niższy poziom dobrostanu, nie tylko w porównaniu z populacją ogólną, lecz także na tle innych pacjentów cierpiących na choroby przewlekłe. Wiele badań wykazało, że przyczyną tej paradoksalnej sytuacji jest wciąż utrzymująca się stygmatyzacja nosicieli wirusa HIV, której zewnętrzne przejawy zmieniały się w czasie, ale jej ogólne nasilenie pozostało na stosunkowo podobnym poziomie w porównaniu z początkami epidemii HIV/AIDS.

Biorąc to pod uwagę, w naszym projekcie dążymy do analizy psychologicznych i społecznych determinantów stygmatu wśród nosicieli wirusa HIV. Chcemy zbadać określone mechanizmy stygmatu HIV/AIDS (tzw. stygmat zinternalizowany, oczekiwany i realnie doświadczany), które mogą być różnie powiązane z psychologicznymi, społecznymi i fizycznymi aspektami funkcjonowania tej grupy chorych. Ponadto, chcemy też sprawdzić, jaka jest rola wsparcia społecznego w tym procesie. Dążymy do wykazania istnienia tzw. nagromadzenia stygmatu HIV/AIDS wśród nosicieli wirusa HIV należących do mniejszości seksualnych. Aby to zbadać, będziemy mierzyć poziom tzw. stresu mniejszościowego, który jest rodzajem stresu doświadczanego przez stygmatyzowane mniejszościowe grupy społeczne (np. mniejszości seksualne).

W naszym badaniu będziemy stosować innowacyjny model badawczy, czyli kombinację pomiaru podłużnego z tzw. intensywnym pomiarem podłużnym. Planujemy zatem sześć pomiarów zmiennych w  dwumiesięcznych odstępach. Równolegle przeprowadzimy elektroniczne pomiary dzienniczkowe dla podgrupy uczestników, którzy  przez dwa kolejne tygodnie każdego wieczoru badani będą wypełniać krótkie wersje kwestionariuszy online dostępne na ich osobistych skrzynkach e-mail, za pośrednictwem hiperłącza. 

Podsumowując, warto wskazać na potencjalne korzyści związane z realizacją projektu. Po pierwsze, zgodnie z naszą najlepszą wiedzą, projekt opisuje pierwsze badanie w literaturze poświęconej HIV/AIDS dotyczące tak szerokiego rozumienia stygmatu HIV/AIDS w połączeniu z nowatorską metodą jego analizy. Po drugie, wgląd w mechanizmy powstawania poczucia stygmatyzacji u nosicieli wirusa HIV może pomóc w stworzeniu skuteczniejszych sposobów pomocy psychologicznej oraz podniesienia poziomu dobrostanu tej grupy.