PARADEM. Paradoksalni demokraci?Praktyki demokratyczne młodych zaangażowanych Polek i Polaków
Grupa naukowców z centrum badawczego Młodzi w Centrum Lab na Uniwersytecie SWPS podjął się zbadania, czy w dzisiejszym stosunku młodych Polek i Polaków do demokracji da się zauważyć zjawisko „demokratycznego paradoksu” (wysokie wymagania dotyczące idei demokracji przy jednoczesnym braku zaufania do instytucji publicznych i braku zaangażowania obywatelskieo).
Projekt nr 9/2021/FRBN/G
Cele projektu
Celem projektu było zbadanie następujących kwestii:
- na ile/jakie paradoksy demokracji wyłaniają się z narracji młodych ludzi w Polsce;
- w jaki sposób młodzi ludzie w Polsce definiują demokrację, co uważają za jej najważniejsze cele, jakiego rodzaju działania uznają za praktyki demokratyczne, w które z tych praktyk są gotowi się angażować i jakie przyświecają im motywacje;
- w jaki sposób odbudowywać zaufanie do demokracji i rozwikłać „demokratyczny paradoks” (sformułowanie rekomendacji).
Dostępne badania sondażowe wskazują na niskie zaufanie młodych ludzi do instytucji demokracji przedstawicielskiej, w tym rządu i polityków. Jednocześnie zauważamy, że takie wydarzenia, jak strajk klimatyczny, strajki kobiet, protesty przeciwko polexitowi, ale i marsze niepodległości przyciągają i angażują młodych ludzi.
Aby dowiedzieć się więcej o tym, w jaki sposób młodzi ludzie rozumieją demokrację, co o niej myślą, jakiego rodzaju działania (poza samym aktem wyborczym) uznają za praktyki demokratyczne, w jaki sposób sami się angażują i jakie tematy są dla nich ważne, zdecydowaliśmy się na realizację badań jakościowych z ich udziałem. Zależało nam na poznaniu ich ścieżek do aktywizmu: co i kto motywuje młodych ludzi do działania, jak się w nim odnajdują, jakie formy działania preferują i dlaczego?
Metodologia
Autorzy badań przeanalizowali dostępne badania i sondaże dotyczące stosunku młodych do demokracji (m.in. Youth and Satisfaction with Democracy 2020 – raport Uniwersytetu Cambridge) a także przeprowadzili 28 wywiadów pogłębionych z osobami w wieku od 18 do 24 lat. Badani pochodzili z różnych regionów Polski i byli zaangażowani w różne obszary aktywizmu: instytucjonalno-polityczny (polityczne młodzieżówki, partie polityczne, samorządy), społeczno-polityczny (ruchy i organizacje społeczne o ogólnopolskim oddziaływaniu, np. strajk kobiet, ruch klimatyczny, ruch narodowy) i oddolny/lokalny (ruchy miejskie, ochotnicza straż pożarna, harcerstwo, organizacje pozarządowe działające na rzecz społeczności lokalnej).
Zespół badawczy
Użyteczność wyników
Zespół badawczy opublikował obszerny raport, który prezentuje najważniejsze wnioski dotyczące tego, w jaki sposób młodzi ludzie definiują dziś demokrację oraz w jakie formy życia społecznego i politycznego pragną się angażować. Dokument stanowi punkt wyjścia do dalszych pogłębionych badań w tym obszarze.