Co współcześnie oznacza prawo do prywatności? Po spotkaniu z mec. Wojciechem Wiewiórowskim
28 lutego 2023 r. w warszawskiej siedzibie Uniwersytetu SWPS odbyło się spotkanie „Co współcześnie oznacza prawo do prywatności?”, podczas którego zaproszony gość, mec. dr hab. Wojciech Wiewiórowski, przedstawił najważniejsze aspekty pracy Europejskiego Inspektora Ochrony Danych (EIOD). Rolę gospodarza spotkania pełnił dziekan Wydziału Prawa w Warszawie – prof. Adam Bodnar.
Ochrona danych – ogromna odpowiedzialność
Podczas spotkania na Uniwersytecie SWPS nasz gość przedstawił zakres najważniejszych obowiązków Europejskiego Inspektora Ochrony Danych. EIOD jest niezależnym organem nadzorczym (odpowiednikiem PUODO dla instytucji unijnych) stworzonym dla ochrony prywatności i danych osobowych oraz wspieraniu dobrych praktyk w instytucjach UE.
W ramach swojej pracy mec. Wiewiórowski nadzoruje gromadzenie, zapisywanie, przechowywanie, odzyskiwanie, przesyłanie, blokowanie i usuwanie danych obywateli przez europejskie organy. Czuwa również nad tym, by przy tych czynnościach respektowano surowe zasady prywatności. To właśnie prawo do prywatności było tematem przewodnim spotkania na Wydziale Prawa Uniwersytetu SWPS.
Zobacz zdjęcia z wydarzenia:
Prywatność – co dziś oznacza?
Prawo do poszanowania życia prywatnego i prawo do ochrony danych osobowych są ze sobą ściśle powiązane. Oba dążą do ochrony podobnych wartości, tj. autonomii i godności ludzkiej jednostek, przyznając im sferę osobistą, w której mogą swobodnie rozwijać swoje osobowości, myśleć i kształtować swoje opinie.
Instytucjom oraz organom UE nie wolno przetwarzać danych osobowych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, poglądy religijne lub filozoficzne oraz przynależność do związków zawodowych. Nie wolno im również przetwarzać danych dotyczących sytuacji zdrowotnej lub orientacji seksualnej, o ile nie jest to niezbędne do celów medycznych. Jednak nawet wówczas dane powinny być przetwarzane przez osobę związaną przysięgą do zachowania tajemnicy zawodowej. Każdy, kto uzna, że jego prawa do poszanowania prywatności zostały naruszone przez instytucję lub organ UE, może (po przejściu dostępnej drogi prawnej) złożyć skargę do Europejskiego Inspektora Ochrony Danych. To ostatnia instancja przed Trybunałem Sprawiedliwości UE.
Mec. Wiewiórowski podczas spotkania przedstawił pokrótce historię pojęcia „prawo do prywatności” – narodziło się ono w XIX w. 15 grudnia 1890 r. przyszły sędzia amerykańskiego Sądu Najwyższego Louis Brandeis oraz Samuel Warren opublikowali w „Harvard Law Review” artykuł, w którym postulowali uznanie nowego prawa osoby fizycznej – prawa do „bycia pozostawionym samemu sobie” (ang. „be let alone”). Powodem powstania artykułu było upowszechnienie się nowej technologii – fotografii prasowej.
Po co nam prywatność?
Nasz gość nakreślił również najważniejsze zapisy dotyczące prawa do prywatności w zapisach prawa europejskiego oraz w Konstytucji RP. Ponadto opowiedział o społecznych funkcjach tego obszaru. Należą do nich: ochrona autonomii prywatnej, czyli wolności od dominacji i manipulacji ze strony innych; umożliwienie odreagowania emocjonalnego i uwolnienia się od presji związanej z wykonywaniem ról społecznych; zagwarantowanie rozwoju osobistego; ochrona informacji o osobie czyli możności posiadania tajemnic, a także możność decydowania o stanie bliskości psychicznej z innymi członkami społeczeństwa.
Prywatność w dobie sztucznej inteligencji
W dzisiejszych czasach nasze dane są zbierane przez przeróżne technologiczne narzędzia: platformy social media, aplikacje do ćwiczeń, diety, komunikatory online. Można śledzić nawet naszą lokalizację poprzez oprogramowanie smartfonów i smartwatchy. Mec. Wiewiórowski poświęcił dużą część swojego wystąpienia kwestiom nowych technologii. Poruszył również temat największej afery ostatnich lat, związanej z przetwarzaniem prywatnych danych – czyli Cambridge Analytica. Opowiedział również o wykorzystaniu sztucznej inteligencji w pracy policji i innych służb, a także w neuronauce. Dokonał również przeglądu praktyki przestrzegania prawa do prywatności w różnych krajach świata. Za antywzorzec służyć mogą Chiny, które stosują specyficzny system oceny społecznej (Social Credit System) swoich obywateli. Na podstawie danych dotyczących różnych dziedzin życia (karalność, zarobki, wysokość płaconych podatków, rodzaj wykonywanej pracy, życie rodzinne, aktywność w internecie, historia zakupów) władze Chin tworzą klasowe profile. Prowadzenie stylu życia, który nie podoba się wszechwiedzącej władzy, skutkować może m.in. brakiem dostępu do poszczególnych zawodów czy stanowisk.
Uczestnicy wykładu mec. Wiewiórowskiego otrzymali również propozycje ciekawych lektur na temat ochrony danych – to m.in. publikacja „Ogólne rozporządzenie o ochronie danych (RODO): Poradnik dla radców prawnych i adwokatów” czy też „Nowe technologie w praktyce prawnika”.
Obejrzyj prezentację mec. Wiewiórowskiego ze spotkania
Studiuj prawo na Uniwersytecie SWPS i zmieniaj świat na lepsze!
Wybierając kierunek prawo na naszej uczelni, pogłębisz swoją wiedzę teoretyczną i zdobędziesz praktyczne umiejętności. Nie będziesz uczyć się przepisów na pamięć, a zajmiesz się ich analizą, pisaniem tekstów prawnych, przeprowadzaniem rozumowań prawniczych i rozwojem umiejętności interpersonalnych. Studenci prawa w Warszawie mogą działać w najlepszej studenckiej poradni prawnej w Polsce, udzielając porad prawnych osobom, których nie stać na pomoc adwokata lub radcy prawnego. Pracując od razu na żywej tkance, zyskasz najlepsze kwalifikacje do przyszłego zawodu.
W naszej ofercie studiów są m.in. jednolite studia magisterskie z prawa (w Poznaniu, w Warszawie lub we Wrocławiu), ale również m.in. studia I stopnia z prawa w biznesie, studia doktoranckie z nauk prawnych, a także liczne kierunki podyplomowe, w tym legal design thinking, prawo medyczne i farmaceutyczne czy prawa zwierząt.
Nauczyciel akademicki, doktor habilitowany nauk prawnych, w latach 2010–2014 generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych IV i V kadencji, w latach 2014–2019 zastępca Europejskiego Inspektora Ochrony Danych, od roku 2019 ponownie Europejski Inspektor Ochrony Danych. Autor licznych opracowań, publikacji i wykładów z zakresu danych osobowych, prawa IT, e-administracji i informatyki prawnej. Jego obszary działalności naukowej to m.in przede wszystkim polskie i europejskie prawo informatyczne, przetwarzanie i bezpieczeństwo informacji, prawne systemy wyszukiwania informacji, informatyzacja administracji publicznej, podpis elektroniczny i zastosowanie sieci semantycznej i ontologii prawnych w przetwarzaniu informacji prawnej.
Prawnik, specjalista w zakresie prawa konstytucyjnego i praw człowieka. Rzecznik Praw Obywatelskich VII kadencji. W latach 2010–2015 wiceprezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Współpracował z licznymi organizacjami pozarządowymi, m.in. z Fundacją Panoptykon (przewodniczący Rady Fundacji), ClientEarth Polska (członek rady programowej) i Stowarzyszeniem im. prof. Zbigniewa Hołdy (współzałożyciel oraz członek zarządu). Był także członkiem Obywatelskiego Forum Legislacji działającego przy Fundacji Batorego. W latach 2014–2015 członek Rady Dyrektorów Funduszu ONZ na rzecz Ofiar Tortur.
Zobacz inne aktualności
