„SORRY” – artystyczny projekt Joanny Rajkowskiej, który porusza sumienia
Joanna Rajkowska, artystka znana z projektów będących publicznymi manifestacjami w przestrzeni miejskiej, buduje przy poznańskim rondzie Kaponiera wyjątkową rzeźbę. To metafora muru, jaki zbudowano wzdłuż polsko-białoruskiej granicy, a zarazem akt przeprosin, które artystka kieruje do zdesperowanych ludzi pokrzywdzonych przez polityczne reżimy, nierówności i bezduszność bliźnich. Projekt będzie można oglądać od 29 czerwca do 1 września 2022 r. w Poznaniu.
Uchodźcy lepsi i gorsi
Rzeźba „SORRY” to betonowy mur pokryty odłamkami szkła na szczycie. Jest wysoki na tyle, by stanowić fizyczną barierę dla stojącego przed nim człowieka. Ma kojarzyć się z zasiekami na terenach przygranicznych. Mur układa się w intrygujący kształt labiryntu – dopiero z lotu ptaka widać, że to ogromne litery, układające się w napis „SORRY”. Twórczyni projektu zaznacza, że miał on stanowić artystyczną odpowiedź głównie na kryzys na granicy polsko-białoruskiej, jednak jego wymowę można rozszerzyć: dotyka problemu „wrogiej architektury” (hostile architecture), nieprzyjaznej osobom w kryzysie bezdomności, ale też pochyla się nad problemem niesprawiedliwego traktowania uchodźców i migrantów.
Artystka podkreśla, że po wybuchu wojny w Ukrainie ten kontrast stał się widoczny jak na dłoni: Polacy solidarnie ruszyli na pomoc uciekającym przed rosyjską agresją, jednocześnie pozostawiając samym sobie migrantów usiłujących przedostać się na teren naszego kraju przez Podlasie.
Uchodźcy zostali podzieleni na lepszych i gorszych, bardziej i mniej zasługujących na współczucie i pomoc. Nieodmiennie, według rasistowskiego klucza. (…) Karma śmierci, nieszczęścia i pogardy dla życia jest potężna i nie zostanie zniweczona nawet autentycznym zrywem serca milionów osób, które pomocy udzieliły innym uchodźcom w tym samym czasie.
(…) Projekt „SORRY” narodził się z przeczucia, że od czasów Holokaustu nie przeżywaliśmy jako wspólnota trudniejszego momentu testującego naszą dojrzałość, odpowiedzialność i solidarność.
„SORRY” zmusza do refleksji
Projekt Joanny Rajkowskiej powstał na zamówienia Wielkopolskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych we współpracy z Fundacją VOX Artis. Uniwersytet SWPS jest partnerem wystawy.
Cele, jakie postawiła przed sobą artystka, są dwa: poruszyć sumienia i stanowić akt przeprosin za styl życia rozwiniętych krajów bogatego zachodu – styl życia, który generuje kryzysy ekologiczne, ekonomiczne i migracyjne. Zamysłem twórczyni „SORRY” było wywołanie dyskomfortu w przechodniach obcujących z rzeźbą i zmuszenie ich do zadania sobie pytań o kondycję ludzką.
W „SORRY” udało mi się zrealizować jedno z marzeń i stworzyć antypomnik. Nie bardzo wiem, dlaczego nie stawiamy antypomników przeróżnym wstydliwym zaułkom ludzkiej historii, zbiorowym pomyłkom, kolektywnej głupocie. Zakłopotanie to potężna siła.
Projekt będzie poruszać sumienia ludzi w całej Europie. Wystawa będzie podróżować do innych miast, jeszcze w tym roku stanie w Warszawie, natomiast w przyszłym roku we Wrocławiu i Berlinie.
Wszechstronna artystka, najbardziej znana ze swoich projektów publicznych. Aby je zbudować, wykorzystuje realnie istniejące miejsca, energie, organizmy i materiały. Używa przy tym różnorodnych elementów, takich jak rośliny, budynki, obiekty znalezione, woda, dym czy dźwięk. Wynikiem jej pracy są zarówno osie urbanistyczne i projekty architektoniczne, geologiczne fantazje, odkrywki archeologiczne, jak i rzeźby podwodne. Większość jej prac powstaje, żyje i starzeje się w otwartej przestrzeni. Twórczyni produkuje też filmy, fotografie i modele. W przekonaniu, że ludzie, jako gatunek, nie byli w stanie utworzyć żywotnej, zrównoważonej kultury, artystka często zestawia ze sobą (ludzkie) konteksty historyczne i socjopolityczne z życiem innych gatunków. Często pokazuje i kwestionuje dychotomię natury i kultury.
Szczegóły wystawy
- Termin: 29 czerwca – 1 września 2022 r.
- Miejsce: Poznań, Przystań Sztuki, ul. Roosevelta 22 (plac między biurowcem Bałtyk a Concordią Design)
- Kuratorka: Monika Branicka
- Producent: Karolina Koziołek (VOX Artis, Zachęta Poznań)
- Wykonawca form rzeźbiarskich: Damian Rożynek (PanKreator)
- Projektant: Michał Rudnicki
Organizator
Partnerzy
Zobacz inne aktualności
